اسپکتروفوتومتر
اسپکتروفوتومتر از دو بخش طیف سنج و طول سنج تشکیل شده است که در بخش اول کار آن تولید نور از هر رنگ می باشد و در بخش طول سنج از اندازه گیری شدت نور استفاده می شود.
در واقع اسپکتروفوتومتر روشی است برای عبور نور از یک آنالیت در محلول های شیمیایی و تعیین میزان عبور نور از این مواد شیمیایی. نور مورد استفاده در مواد شیمیایی طیفی از انرژی الکترو مغناطیسی می باشد که طیف های نوری داراری موج و فرکانس را مشخص می کند.
بنابراین می توان گفت که دستگاه اسپکتروفوتومتری از جمله دستگاه های آزمایشگاهی می باشد که برای طیف سنجی مورد استفاده قرار می گیرد.
ساختار اسپکتروفوتومتر
دستگاه اسپکتروفوتومتر از یک منبع نور، مونوکروماتور، شکاف عبور یا متمرکز کننده پرتو، محل قرار دادن نمونه، آشکار ساز یا دتکتور و صفحه نمایشگر تشکیل شده است.
اولین بخش تشکیل دهنده اسپکتروفوتومتر منبع نور می باشد که جهت ایجاد در بک باند طیف وسیع مورد استفاده قرار می گیرد. بخش آشکار ساز این دستگاه در بخش خروجی خود بعد از اینکه نور تک رنگ ماده را از خود عبور داد توسط این بخش نوری جهت اندازه گیری شدت نور دریافت خواهد کرد.
در قسمت نمایشگر هم برای محاسبه مقدار جذب و عبورنور می باشد
انواع دستگاه اسپکتروفوتومتر
- اسپکتروفوتومتری مرئی و ماوراء بنفش (UV/Vis)
- اسپکتـروفـوتـومتـری فـرابنفـش-مـرئی-مادون قرمز نزدیک (Uv/Vis/NIR)
چگونه کار می کند؟
در مطالب بالا به این موضوع اشاره کردیم که اسپکتروفوتومتر برای طیف سنجی مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. لازم است بدانید که این دستگاه این قابلیت را دارد تا نور ثابت باطول موج دلخواه را به وجود آورد.
پس با عبور نور از محلول های شیمیایی میزان نورهای باقیمانده به بخش های نورسنجی این دستگاه یعنی همان فوتومتر انتقال داده می شود. این بخش از دستگاه اسپکتروفوتومتر
نور را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. یعنی سیگنال های دریافت شده را اندازه گیری کرده و سپس آن ها را پردازش می کند تابتواند کمیت مورد نظر را بدست آورد.
نکته مهمی که درباره دستگاه اسپکتروفوتومتر لازم است بدانید این است که اسپکتروفوتومترهای امروزی دیجیتالی می باشند و به وسیله میکروپروسیور کنترل می شوند.
عملکرد اسپکتروفوتومتر
لازم است اشاره کنیم که دستگاه اسپکتروفوتومتر دارای دو نوع منبع نور است. در این دستگاه، برای تولید نور مرئی (Vis) و مادون قرمز (با طول موج ۳۲۰ تا ۱۱۰۰ نانومتر)، از لامپ تنگستن یا هالوژن استفاده می‌شود. همچنین، برای تولید امواج ماوراء بنفش (UV) با طول موج ۱۹۰ تا ۳۲۰ نانومتر، از لامپ دوتریوم بهره می‌برند. نور تولیدشده توسط این منابع پس از عبور از مونوکروماتور فیلتر شده و با استفاده از چندین منشور در طول مسیر، برای طول موج خاصی انتخاب می‌شود.
خدمات ارائه دهنده اسپکتروفوتومتر
- تعیین غلظت مواد
- اندازه گیری فعالیت آنزیم ها
- تری گلیسیرید
- کلسترول
- قند
- کراتین
- اوره
- طیف وسیعی از آنالیت‌ها با کاربردهای بالینی و تحقیقاتی
- طیف وسیعی از داروها و بخش گسترده‌ای از متابولیت‌ها
- . بررسی ساختمان مولکولی
- شناسائی ترکیبات
- مقایسه ساختمان‌ها
- یافتن طول موج ماکزیمم جذب
رعایت نکات زیر در زمان استفاده از اسپکتروفوتومتر
زمانیکه می خواهید از دستگاه اسپکتوفوتومتر استفاده کنید باید آن را روی یک سطح صاف قرار دهید که از سطح زمین بالاتر است.
این دستگاه را نبایدنزدیک دستگاه های مغناطیسی و دستگاه هایی که دارای امواج الکتریکی می باشند قرار دهید
زمان راه اندازی این دستگاه و اتصال آن به برق باید از یو پی اس و ثابت کننده جریان برق استفاده کنید
هنگامی که دستگاه اسپکتروفوتومتر را روشن می‌کنید، لازم است 15 دقیقه برای پایداری دستگاه صبر کنید. پس از این مدت، دستگاه گرم شده و آماده استفاده خواهد بود; از ریختن نمونه در داخل سل هولدر و روی دستگاه خودداری کنید. همچنین پس از استفاده از دستگاه، باید دستگاه و سل‌های مربوطه را تمیز کرده و روی دستگاه کاور بکشید.