روش آزمون تعیین مقدار جرمی فلزات را در آلاینده‌های تهویه‌ای با استفاده از روش فلورسانس اشعه ایکس (XRFA) مشخص می‌کند. این روش آزمون برای گازهای موجود در مجاری گازی نیز قابل استفاده است.
روش نمونه‌برداری و آنالیز گاز برای ذرات فلزی جامد
1. روش نمونه‌برداری
مکانیسم نمونه‌برداری:
نمونه‌گیری با مکش حجم مشخصی از گاز از طریق فیلترهای مخصوص انجام می‌شود که قادر به جمع‌آوری ذرات جامد هستند.زمان نمونه‌برداری:
اگر غلظت فلز مورد انتظار کمتر از 5 mg/m³ باشد: 20 دقیقه
اگر غلظت فلز مورد انتظار بین 5 تا 50 mg/m³ باشد: 5 دقیقه
در این حالت نمونه‌برداری دو بار تکرار شده و نتایج آنالیز دو فیلتر میانگین‌گیری می‌شود.
2. آماده‌سازی و آنالیز نمونه
ثابت‌کردن فیلتر:
فیلتر نمونه در نگهدارنده مخصوص قرار می‌گیرد.
در صورت بزرگ بودن فیلتر، به بخش‌های عرضی تقسیم شده و هر بخش به‌صورت جداگانه آنالیز می‌شود.
آنالیز با طیف‌سنج:
فیلتر در دستگاه طیف‌سنج (XRF) قرار داده شده و آنالیز به‌صورت خودکار و مطابق برنامه انتخابی انجام می‌شود.
محاسبه نتایج:
فیلتر در 4 موقعیت عرضی مختلف اندازه‌گیری می‌شود.
میانگین حسابی نتایج، پس از کسر مقدار نمونه شاهد (بلانک)، به‌عنوان نتیجه نهایی گزارش می‌شود.
نمونه شاهد از 3 تا 5 اندازه‌گیری فیلترهای تمیز (از همان دسته فیلترهای نمونه‌برداری) به‌دست می‌آید.
3. نکات کلیدی
✔ این روش برای پایش ذرات فلزی در هوا (مانند محیط‌های صنعتی) مناسب است.
✔ در غلظت‌های بالا (>5 mg/m³)، نمونه‌برداری کوتاه‌تر ولی در دو تکرار انجام می‌شود تا از دقت کافی اطمینان حاصل شود.
✔ آنالیز در چهار نقطه مختلف فیلتر و محاسبه میانگین، دقت نتایج را افزایش می‌دهد.
| عنصر | محدوده اندازه گیری, mg/m3 |
| Pb (Lead) | from 0,01 to 50 |
| Zn (Zink) | from 0,01 to 50 |
| Cu (Copper) | from 0,01 to 50 |
| Ni (Nickel) | from 0,05 to 50 |
| Co (Cobalt) | from 0,01 to 50 |
| Fe (Iron) | from 0,01 to 50 |
| Mn (Manganese) | from 0,01 to 50 |
| Cr (Chromium) | from 0,02 to 50 |