یکی دیگر از دستگاه های آزمایشگاهی که می توان گفت از کاربردی ترین دستگاه ها در آزمایشگاه به حساب می آید دستگاه سانتریفیوژ می باشد که می خواهیم در این مقاله بیشتر درباره آن با شما صحبت کنیم.
دستگاه سانتریفیوژ
سانتریفیوژ یکی از دستگاه های آزمایشگاهی می باشد که از آن برای جداسازی اجزای یک مخلوط مایع استفاده می شود.
در این دستگاه جداسازی مخلوط های مایع به کمک نیرویی به نام نیروی گریز از مرکز انجام می شود. در واقع مواد مورد آزمایش در این دستگاه با چرخش سریع که معمولا سرعت آن از 4000 تا 20000 می باشد که با توجه به نوع موادی که مورد آزمایش قرار می گیرند این میزان دور متفاوت می باشد. مخلوط مایع حول یک محور به صورت افقی چرخیده و از هم جدا می شوند.
دستگاه سانتریفیوژ از تجهیزات آزمایشگاهی می باشد که در انواع معمولی و یخچالدار در بازار موجود هستند.
کاربرد دستگاه سانتریفیوژ
تمامی تجهیزات آزمایشگاهی در جایگاه خود کاربردهای منحصر به فردی دارند و در مواقع نیاز از هریک از آن ها استفاده می شود. حال برخی از این تجهیزات مانند ترازوهای آزمایشگاهی و میکروسکوپ کاربرد بیشتری دارند و برخی دیگر کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
از رایج ترین کاربردهایی که دستگاه سانتریفیوژ دارد این است که در آزمایشگاه های پزشکی برای جداسازی اجزای خون مورد استفاده قرار می گیرد.
عملکرد دستگاه سانتریفیوژ
نیروی گرانشی که در مواد آزمایشگاهی وجود دارد به طور کاملا موثری نمونه ها را جمع آوری می کنند و به طور کاملا سریع این مواد در ته تیوپ دستگاه جمع خواهند شد و مایع جدا شونده در بالای تیوپ در بخشی به نام supernatant باقی خواهند ماند. بعد از اينكه حالت فوق رخ داد با استفاده از پيپت پاستور مايع رویي را مكش مي كنيم به طوري كه مكش ها هيچ گونه اختلالي در رسوب ايجاد نكند،به عبارت ديگر تنها مايع رویي را مي كشيم و با رسوب كاري نخواهيم داشت .
همانطور که در مطالب بالا هم اشاره کردیم سرعت چرخش دستگاه سانتریفیوژ با توجه به نوع نمونه های انجام خواهد گرفت تا اندازه گیری و جداسازی با دقت بیشتری صورت گیرد. زیرا که این سرعت بستگی به اندازه و شكل ذرات، شتاب سانتريفيوژ، كسر حجم مواد جامد، اختلاف چگالي ذره با مايع و ويسكوزيته دارد .
طراحی دستگاه سانتریفیوژ
دستگاه سانتریفیوژ از تجهیزات آزمایشگاهی می باشد که در آزمایشگاه های شیمی، زیست شناسی، بیوشیمی و… از آن برای جداسازی کواد جامد از مایع استفاده می شود.
این دستگاه از نظر سرعت و ظرفیت بسیار متنوع می باشد و معمولا دارای روتوري هستند كه در آن 2،4،6 و يا حفره هاي بسيار زياد هستند كه در آنها لوله هاي آزمايش قرار داده می شوند.
زمانی که شما نمونه ای از محلول های آزمایشگاهی را در این دستگاه قرار می دهید مواد جامد در ته لوله این دستگاه ته نشین شده و باعث ايجاد يك ديواره مخلوطي مي شود. ایجاد این دیواره کمک خواهد کرد تا مایع رویی به آسانی از محلول آزمایشگاهی جدا شود
نحوه نگهداری دستگاه سانتریفیوژ
تمام دستگاه ها و تجهیزات آزمایشگاهی نیاز به نگهداری با دقت بسیار بالا دارند زیرا قطعات این دستگاه ها بسیار حساس و گران می باشد و ممکن است در صورت خراب شدن مدت زمان زیادی صرف شود تا بتوان آن ها را تعمییر کرد و یا یک نمونه دیگر را جایگزین آن ها کرد.
در ادامه به شما خواهیم گفت که از دستگاه سانتریفیوژ چگونه می توانید نگهداری کنید تا عمر طولانی تری داشته باشند.
- زمانیکه می خواهید پیچ تنظیم دستگاه را بچرخانید باید این کار را به آهستگی انجام دهید
- در صورتیکه از این دستگاه به صورت مکرر می خواهید استفاده کنید باید در فاصله های زمانی کوتاه این دستگاه را با محلول هیپوکلریت سدیم با رقت 1/0 تمیز کنید. ترجیح کار بر این است که تمیز کردن دستگاه سانتریفیوژ را روزانه انجام دهید.
- سیستم دور دستگاه سانتریفیوژ باید توسط دورسنج هر سه ماه یکبار کنترل شود.
هدف استفاده از دستگاه سانتریفیوژ
هدف استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در آزمایشگاه این است که این دستگاه کمک خواهد کرد تا به راحتی بتوانید محلول ها و نمونه های آزمایشگاهی را از هم جدا کنید و یک نمونه شفاف را به شما در نهایت تحویل خواهد داد.
در حقیقت باید بگوییم که دستگاه سانتریفیوژ مجموعه ای از تجهیزات است که با استفادهاز یک نیروی بالقوه قوی عمود بر محور چرخش به دور محور ثابت به چرخش در می آید. و با استفاده از رسوب گذاری کار می کند که در آن شتاب گریزی که دارد باعث می شود مواد متراکم تر و ذرات به سمت بیرون حرکت کنند. این چنین است که ذرات دارای چکالی کمتر تغییر مکان می دهند و به سمت مرکز حرکت خواهند کرد.
در اغلب دستگاه های سانتریفیوژ که در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند از لوله های مخصوص آزمایشگاهی استفاده می شود و شتاب موجود در این دستگاه باعث می شود که ذرات چگال تر در ته لوله ته نشین شوند، در صورتیکه موادی که چگالی کم دارند به سمت بالا می آیند.
ایمنی دستگاه سانتریفیوژ
دقت داشته باشید اگر در آزمایشگاه کار می کنید و نیاز دارید تا از این دستگاه استفاده کنید هیچ گاه نباید در حالی که درب دستگاه باز است آن را روشن کنید.
سرعتی که در زمان استفاده از این دستگاه باید برای آن در نظر بگیرید بالاترین حد سرعت می باشد.
قبل از اطمینان کامل از نحوه کارکرد دستگاه و قفل آن از روشن کردن دستگاه اجتناب کنید
قبل از روشن نمودن سانتریفیوژ، لوله ها را باید از نظر وجود خراش یا ترک کنترل نمود.
زمانیکه لوله ها در دستگاه سانتریفیوژ شکستن باید دستگاه را خاموش کنید و اجازه دهید تا 30 دقیقه زمان بگذرد و بعد از آن برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن دستگاه اقدام کنید
این نکته بسیار مهم را درباره دستگاه سانتریفیوژ هرگز فراموش نکنید و آن هم این است که هرگز قبل از اینکه دستگاه ایست کامل داشته باشد درب آن را باز نکنید. برای باز کردن دری دستگاه اجازه دهید دستگاه به طور کامل متوقف شود آن گاه برای باز کردن درب آن اقدام کنید.
حرف آخر
در این مقاله تمام سعی خود را کرده ایم تا هر آنچه را که لازم است درباره دستگاه سانتریفیوژ که یکی از کاربردی ترین تجهیزات آزمایشگاهی می باشد در اختیار شما قرار دهیم.