جایگاه صنعت پلیاستر و نقش پتروشیمی شهید تندگویان
زنجیره پلیاستر یکی از مهمترین بخشهای صنعت پتروشیمی و پلیمر در جهان است. پلیاتیلن ترفتالات (PET) و الیاف پلیاستر، ستون اصلی صنایع بستهبندی، نساجی، تولید بطری، فیلمهای پلاستیکی و بسیاری از کاربردهای مهندسی محسوب میشوند. در این زنجیره، اسید ترفتالیک خالص (Purified Terephthalic Acid – PTA) بهعنوان خوراک کلیدی، جایگاهی استراتژیک دارد.
شرکت پتروشیمی شهید تندگویان، مستقر در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام خمینی (ره)، تنها تولید کننده عمده PTA و PET در ایران است و زنجیره کامل الیاف و نخ پلیاستر → PTA → PET → پارازایلین را در مقیاس صنعتی در اختیار دارد. این مجتمع، علاوه بر تأمین بخش عمده نیاز بازار داخلی، در توسعه صادرات محصولات پتروشیمی و پلیمرهای مهندسی نیز نقش فعالی ایفا میکند.
تاریخچه شکلگیری و توسعه مجتمع
ریشه تأسیس پتروشیمی شهید تندگویان به اواسط دهه ۱۳۷۰ و سیاست «تفکیک طرحها» در شرکت ملی صنایع پتروشیمی بازمیگردد. در آن دوره، با هدف ایجاد شرکتهای تخصصی و افزایش بهرهوری، مجتمعهایی نظیر بوعلی سینا، امیرکبیر، فجر و شهید تندگویان بهصورت مستقل تعریف و اجرا شدند.
احداث این مجتمع در چارچوب برنامه پنجساله دوم توسعه و با اهداف زیر صورت گرفت:
- توسعه زنجیره ارزش پلیاستر در داخل کشور
- تأمین مواد اولیه صنایع نساجی، بستهبندی و بطریسازی
- کاهش وابستگی به واردات PTA، PET و الیاف پلیاستر
- توسعه صادرات و ایجاد درآمد ارزی پایدار
- انتقال فناوری و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه پلیمر و پلیاستر
مهمترین نقاط عطف راهاندازی واحدها
- واحد PTA-1
- لایسنس: Technimont ایتالیا
- زمان راهاندازی: حدود ۱۳۸۴
- لایسنس: Technimont ایتالیا
- واحد PTA-2
- لایسنس: MCC ژاپن
- زمان راهاندازی: حدود ۱۳۸۴
- لایسنس: MCC ژاپن
- مجتمع PET-1
- لایسنس: Lurgi Zimmer آلمان
- راهاندازی خطوط: ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵
- لایسنس: Lurgi Zimmer آلمان
- مجتمع PET-2
- لایسنس: Novin Valsina ایتالیا
- افزایش ظرفیت و راهاندازی مجدد: ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸
- لایسنس: Novin Valsina ایتالیا
- واحد الیاف STAPLE
- لایسنس: Neumag آلمان
- راهاندازی: ۱۳۸۸
- لایسنس: Neumag آلمان
- واحد نخ پلیاستر POY
- لایسنس: Barmag آلمان
- راهاندازی: ۱۳۹۱
- لایسنس: Barmag آلمان
با تکمیل این واحدها، ظرفیت تولید سالانه مجتمع به بیش از ۱٫۵ میلیون تن رسید و ایران برای نخستین بار، صاحب یک زنجیره کامل و یکپارچه پلیاستر در مقیاس جهانی شد.
جایگاه استراتژیک در زنجیره ارزش پلیاستر و صنعت پتروشیمی
پتروشیمی شهید تندگویان هسته زنجیره پلیاستر کشور بهشمار میرود. دلایل این جایگاه استراتژیک عبارتاند از:
- برخورداری از زنجیره کامل الیاف و نخ پلیاسترPTA → PET →
- تأمین خوراک حیاتی صنایع پاییندستی نساجی، بستهبندی، خودروسازی، پزشکی و فیلمسازی
- نقش کلیدی در جلوگیری از خروج ارز و کاهش واردات محصولات پلیاستری
- امکان توسعه گریدهای تخصصی PET و پلیاستر با تکیه بر آزمایشگاه پیشرفته و R&D فعال
- حضور در منطقه ویژه پتروشیمی بندر امام و دسترسی پایدار به خوراک آروماتیکها
این مجتمع در حال حاضر زیرمجموعه هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس بوده و از منظر ظرفیت، فناوری و ساختار، یکی از داراییهای استراتژیک صنعت پتروشیمی ایران محسوب میشود.
ساختار و واحدهای تولیدی مجتمع
مشخصات کلی مجتمع بهصورت زیر است:
- مساحت سایت: حدود ۳۵ هکتار
- نوع مجتمع: تولید PTA و PET و محصولات نساجی مرتبط
- محل استقرار: منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی – بندر امام خمینی (ره)
- خوراک اصلی: پارازایلین (PX) از پتروشیمی بوعلی سینا
- زیرمجموعه سازمانی: هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس
ساختار تولیدی پتروشیمی شهید تندگویان از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
بخش شیمیایی: تولید اسید ترفتالیک خالص (PTA)
این بخش شامل واحدهای PTA-1 و PTA-2 است. خوراک اصلی این واحدها پارازایلین و اسید استیک بوده و بر پایه فرآیندهای اکسیداسیون و کریستالیزاسیون، اسید ترفتالیک ناخالص (CTA) به PTA با خلوص بالا تبدیل میشود.
- ظرفیت تولید سالیانه PTA: حدود ۷۰۰ هزار تن
- کاربرد مستقیم در تولید:
- پلیاتیلن ترفتالات (PET)
- پلیاستر و الیاف مهندسی
- برخی رزینها و چسبهای صنعتی
- پلیاتیلن ترفتالات (PET)
بخش پلیمری: تولید پلیاتیلن ترفتالات (PET)
این بخش از دو مجتمع PET-1 و PET-2 تشکیل شده است:
- PET-1: دارای ۴ واحد Poly
- PET-2: دارای ۳ واحد Poly
خوراک این واحدها PTA و منواتیلن گلایکول (MEG) است. پس از واکنشهای استرگذاری (Esterification) و پلیکُندانسیون (Polycondensation)، محصول نهایی بهشکل چیپس PET گرید بطری یا گرید الیاف تولید میشود.
- ظرفیت PET گرید بطری: حدود ۳۳۶ هزار تن در سال
- ظرفیت PET گرید الیاف: حدود ۵۵۱ هزار تن در سال
توانایی تولید گریدهای متنوع PET:
- FH-PET
- HB-PET
- Super Bright (SB-PET)
- CD-PET
- و گریدهای سفارشی مطابق نیاز مشتری
بخش نساجی: الیاف STAPLE و نخ POY
بخش نساجی شامل دو واحد اصلی است:
- الیاف پلیاستر STAPLE
- نخ پلیاستر POY (Partially Oriented Yarn)
خوراک هر دو واحد، پلیمر مذاب PET است که مستقیماً از واحدهای PET دریافت میشود.
- ظرفیت تولید الیاف STAPLE: حدود ۶۶ هزار تن در سال
- ظرفیت تولید نخ POY: حدود ۶۶ هزار تن در سال
کاربردها:
- الیاف STAPLE:
- کالای خواب، پتو، منسوجات ضخیم
- فرش ماشینی و موکت
- منسوجات بیبافت (Nonwoven)
- کالای خواب، پتو، منسوجات ضخیم
- نخ POY:
- البسه ورزشی
- پارچههای کشباف و رومبلی
- پرده و منسوجات خانگی
- البسه ورزشی
خوراک مجتمع و زنجیره تأمین مواد اولیه
خوراک اصلی مجتمع از سه ماده کلیدی تشکیل میشود که همگی از مجتمعهای پتروشیمی مجاور تأمین میشوند:
پارازایلین (PX)
- مقدار سالانه: حدود ۴۶۸ هزار تن
- تأمینکننده: پتروشیمی بوعلی سینا – بندر امام
- نقش در فرآیند:
- خوراک اصلی واحدهای PTA-1 و PTA-2
- منبع تولید CTA و در نهایت اسید ترفتالیک خالص (PTA)
- خوراک اصلی واحدهای PTA-1 و PTA-2
- مقدار سالانه: حدود ۴۶۸ هزار تن
اسید استیک (Acetic Acid)
- مقدار سالانه: حدود ۳۷ هزار تن
- تأمینکننده: پتروشیمی فنآوران
- نقش در فرآیند:
- حلال و ماده واکنشدهنده در اکسیداسیون PX
- تأثیر مستقیم بر خلوص PTA
- حلال و ماده واکنشدهنده در اکسیداسیون PX
- مقدار سالانه: حدود ۳۷ هزار تن
منواتیلن گلایکول (MEG)
- مقدار سالانه: حدود ۲۹۰ هزار تن
- تأمینکننده: پتروشیمی مروارید
- نقش در فرآیند:
- خوراک واحدهای PET-1 و PET-2
- واکنش با PTA برای تولید پلیاتیلن ترفتالات (PET)
- خوراک واحدهای PET-1 و PET-2
- مقدار سالانه: حدود ۲۹۰ هزار تن
این ساختار تأمین، زنجیره پلیمر و پلیاستر مجتمع را از نظر پایداری خوراک ایمن و قابل اتکا میسازد.
6. فرآیند تولید CTA → PTA → PET → STAPLE/POY
فرآیند تولید در پتروشیمی شهید تندگویان در دو فاز موازی (فاز ۱ و فاز ۲) انجام میشود. هر دو فاز از خوراک مشابه آغاز شده و در نهایت به تولید انواع محصولات PTA، PET، الیاف STAPLE و نخ POY منتهی میشوند.
مرحله اول: تولید CTA (اسید ترفتالیک ناخالص)
ورودیها:
- پارازایلین (PX)
- اسید استیک
- اکسیژن (هوا)
PX بههمراه اسید استیک و هوا در واحد اکسیداسیون تحت واکنش قرار میگیرد و محصول CTA تشکیل میشود. این ماده هنوز حاوی ناخالصیهایی مانند 4-CBA و سایر ترکیبات آلی است و برای رسیدن به کیفیت مورد نیاز PET باید تصفیه شود.
مرحله دوم: تولید PTA (اسید ترفتالیک خالص)
CTA وارد واحد تصفیه شده و از طریق:
- هیدروژناسیون
- کریستالیزاسیون چندمرحلهای
- فیلتراسیون دقیق
به PTA با خلوص بالا تبدیل میشود. این محصول، خوراک اصلی واحدهای PET در هر دو فاز محسوب میگردد.
مرحله سوم: تولید PET (استرگذاری، پلیکُندانسیون و SSP)
PTA پس از آمادهسازی، بههمراه MEG وارد واحدهای پلیمریزاسیون میشود. خطوط PET در دو فاز بهصورت زیر سازماندهی شدهاند:
- فاز ۱ (PET-1):
- خطوط: PET-y A ،PET-y B ،PET-y C ،PET-y D
- خطوط: PET-y A ،PET-y B ،PET-y C ،PET-y D
- فاز ۲ (PET-2):
- خطوط: PET-y F ،PET-y G ،PET-y H
- خطوط: PET-y F ،PET-y G ،PET-y H
مکانیزم عمومی تولید PET:
- استرگذاری (Esterification)
- تشکیل منومرها و الیگومرهای اولیه از PTA و MEG
- تشکیل منومرها و الیگومرهای اولیه از PTA و MEG
- پلیکُندانسیون (Polycondensation)
- افزایش وزن مولکولی و تشکیل زنجیرههای پلیاتیلن ترفتالات
- افزایش وزن مولکولی و تشکیل زنجیرههای پلیاتیلن ترفتالات
- تولید چیپس PET
- خنکسازی، برش و بستهبندی چیپس گرید بطری یا الیاف
- خنکسازی، برش و بستهبندی چیپس گرید بطری یا الیاف
SSP (Solid State Polymerization)
برای تولید PET گرید بطری با ویسکوزیته بالاتر، از واحد SSP استفاده میشود:
- در فاز ۱:
- PET-y A → SSP-A
- PET-y D → SSP-D
- PET-y A → SSP-A
- در فاز ۲:
- PET-y F → SS-F
- PET-y F → SS-F
نتیجه SSP:
- افزایش ویسکوزیته ذاتی (IV)
- افزایش مقاومت مکانیکی و پایداری حرارتی
- مناسبسازی PET برای انواع کاربردهای بطریسازی و بستهبندی حساس
مرحله چهارم و پنجم: تولید الیاف STAPLE و نخ POY
- در خطوط PET-y C و PET-y G بخشی از محصول بهصورت چیپس گرید الیاف برای واحدهای نساجی تولید میشود.
- در خط PET-y H، پلیمر مذاب بهصورت مستقیم به واحدهای STAPLE و POY Spinning ارسال میشود.
فرآیند الیاف STAPLE:
- ذوبریسی (Spinning)
- کشش (Drawing)
- برش (Cutting)
- بستهبندی
فرآیند نخ POY:
- عبور پلیمر مذاب از نازلها
- تولید نخ اولیه POY
- اعمال کشش و تنظیم ساختار
- جمعآوری و بستهبندی
در فرآیند پلیمریزاسیون PET، از کاتالیستهای آنتیموانی شامل آنتیمونی تریاکساید و آنتیمونی تریاستات استفاده میشود. آنتیمونی تریاکساید عمدتاً در تولید PET الیاف و گریدهای عمومی بهکار میرود و نقش آن افزایش سرعت پلیمریزاسیون و رسیدن به IV مناسب است. در مقابل، آنتیمونی تریاستات بیشتر در PET گرید بطری و محصولات با شفافیت بالا مصرف شده و موجب بهبود رنگ، شفافیت و کنترل بهتر Acetaldehyde میشود.
شایان ذکر است که شرکت آرتین آزما مهر بهعنوان یکی از تأمینکنندگان معتبر مواد شیمیایی صنایع پتروشیمی، چندین نوبت آنتیمونی تریاکساید مورد نیاز این مجتمع را تامین کرده و نقش موثری در پایداری زنجیره تأمین این ماده تخصصی داشته است.
سبد محصولات و ظرفیت تولید در زنجیره پلیاستر
محصولات شیمیایی: اسید ترفتالیک خالص (PTA)
- ظرفیت اسمی: حدود ۷۰۰ هزار تن در سال
- کاربردها:
- تولید PET گرید بطری و الیاف
- تولید رزینهای مهندسی و چسبهای صنعتی
- خوراک زنجیره پلیاستر و پلیمرهای مهندسی
- تولید PET گرید بطری و الیاف
محصولات پلیمری: PET – گرید بطری و گرید الیاف
PET گرید بطری (Bottle Grade)
- ظرفیت: حدود ۳۳۶ هزار تن در سال
- کاربردها:
- بطری آب، نوشابه، دوغ، شیر و سایر نوشیدنیها
- ظروف بستهبندی مواد غذایی و بهداشتی
- قطعات تزریقی و مهندسی
- فیلمهای شفاف پلاستیکی
- بطری آب، نوشابه، دوغ، شیر و سایر نوشیدنیها
PET گرید الیاف (Fiber Grade)
- ظرفیت: حدود ۵۵۱ هزار تن در سال
- کاربردها:
- نخ و الیاف پلیاستر در صنعت نساجی
- پوشاک، پارچه، منسوجات خانگی
- نخ تایر و کمربند ایمنی خودرو
- نخهای پزشکی (مانند نخ جراحی)
- فیلمهای صنعتی و عکاسی
- نخ و الیاف پلیاستر در صنعت نساجی
گریدهای قابل تولید (نمونه):
- FH-PET
- HB-PET
- Super Bright (SB-PET)
- CD-PET
- گریدهای خاص برای نیازهای سفارشی مشتریان
محصولات نساجی: الیاف STAPLE و نخ POY
الیاف پلیاستر STAPLE
- ظرفیت: حدود ۶۶ هزار تن در سال
- کاربردها:
- پتو، فرش ماشینی، موکت
- کالای خواب و منسوجات بیبافت
- پارچههای سنگین و صنعتی
- پتو، فرش ماشینی، موکت
نخ پلیاستر POY
- ظرفیت: حدود ۶۶ هزار تن در سال
- کاربردها:
- البسه ورزشی
- پارچه کشباف و رومبلی
- پرده و منسوجات خانگی
- البسه ورزشی
گریدهای پژوهشی و محصولات در حال توسعه (R&D)
بهواسطه وجود آزمایشگاه پیشرفته و تیم تحقیقوتوسعه، امکان توسعه گریدهای تخصصی PET در این مجتمع فراهم شده است؛ از جمله:
- AUV-PET (ضد UV)
- C-PET (کریستالی)
- HF-PET (مناسب پرکنی داغ)
- Low Melt PET (با نقطه ذوب پایین)
- HV-PET (با ویسکوزیته بالا)
این گریدها میتوانند به توسعه محصولات جدید در صنایع بستهبندی پیشرفته، نساجی فنی و قطعات مهندسی کمک کنند.
سیستم آنالیز و آزمایشگاه پتروشیمی شهید تندگویان
اهداف کلان کنترل کیفیت و تحقیقوتوسعه
آزمایشگاههای مجتمع شهید تندگویان نقش محوری در کنترل کیفیت (QC) و پشتیبانی از R&D دارند. مهمترین اهداف این سیستم آزمایشگاهی عبارتاند از:
- تضمین خلوص شیمیایی PTA و کیفیت پلیمرهای PET و پلیاستر
- پایش مستمر خواص فیزیکی، مکانیکی و نوری محصولات
- انطباق با استانداردهای ASTM و ISO در سطح بینالمللی
- فراهم کردن زیرساخت لازم برای توسعه گریدهای جدید و بهینهسازی فرآیندها
آنالیز اسید ترفتالیک خالص (PTA)
کاربردهای PTA:
- تولید PET برای بطری و الیاف
- تولید الیاف و نخ پلیاستری
- رزینهای مهندسی و چسبهای صنعتی
اهداف آنالیز PTA:
- تعیین خلوص PTA
- اندازهگیری 4–CBA و سایر آلدئیدهای باقیمانده
- بررسی توزیع اندازه ذرات
- سنجش فلزات سنگین (Mn, Co, Fe و…)
- اندازهگیری رطوبت
- بررسی رنگ (مثلاً بر اساس شاخص APHA)
- کنترل ناخالصیهای آلی
روشها و دستگاههای اصلی:
- HPLC → اندازهگیری 4–CBA و خلوص
- Laser Particle Size Analyzer → توزیع اندازه ذرات
- ICP / AAS → فلزات سنگین
- UV–Vis → رنگ و جذب نوری
- Karl Fischer → رطوبت
- TOC Analyzer → ناخالصیهای آلی
نمونه استانداردهای مرجع:
- ISO 13903 – روشهای آنالیز شیمیایی PTA
- ASTM D3427 – ارزیابی ویژگیهای نوری
- ASTM E178 – تحلیل دادههای شیمیایی
- ASTM D6919 – روشهای تجزیه HPLC
آنالیز پلیاتیلن ترفتالات – PET گرید بطری
کاربردها:
- بطری آب، نوشابه، نوشیدنیهای لبنی
- بستهبندی صنایع غذایی و دارویی
- فیلمهای شفاف، قطعات قالبگیری و دکوراتیو
اهداف آنالیز PET گرید بطری:
- اندازهگیری Acetaldehyde (AA)
- تعیین ویسکوزیته ذاتی (Intrinsic Viscosity – IV)
- بررسی رنگ، شفافیت و کدورت
- سنجش فلزات سنگین
- اندازهگیری رطوبت پیش از ذوب
- کنترل توزیع اندازه گرانول
روشها و تجهیزات:
- GC → سنجش Acetaldehyde
- دستگاههای IV Analyzer / ویسکومتر → ویسکوزیته ذاتی
- UV–Vis → رنگ و شفافیت
- ICP / AAS → فلزات سنگین
- Laser Particle Size Analyzer → اندازه گرانول
- Karl Fischer → رطوبت
نمونه استانداردها:
- ASTM D4603 – اندازهگیری ویسکوزیته ذاتی PET
- ASTM F2013 / F2136 – سنجش AA در PET
- ASTM D1925 / E313 – بررسی رنگ و شاخص زردی (YI)
- ISO 1628-5 – ویسکوزیته محلولی پلیمرها
- ASTM D1505 – چگالی پلیمرها
آنالیز پلیاتیلن ترفتالات – PET گرید الیاف
کاربردها:
- نخ و الیاف پلیاستر برای پوشاک، پارچه و رومبلی
- نخ تایر و کمربند ایمنی
- نخهای پزشکی
- فیلمهای صنعتی و عکاسی
اهداف آنالیز PET گرید الیاف:
- اندازهگیری ویسکوزیته ذاتی (IV)
- تعیین دنیر (Titer) الیاف
- سنجش مقدار Finishing Oil (روغن سطحی)
- تست استحکام، کشش و ازدیاد طول
- بررسی یکنواختی الیاف
- کنترل رنگ و شفافیت
تجهیزات مورد استفاده:
- Automatic Tensile Tester → تست کشش و استحکام
- ALFA Finish Analyzer → Finishing Oil
- DTI → تحلیل تنش و رفتار کششی
- UV–Vis → رنگ و ویژگیهای نوری
- ICP / AAS → فلزات
- Titer Tester / Cut-and-Weigh → دنیر
نمونه استانداردها:
- ASTM D2256 – تست کشش الیاف
- ASTM D1577 – اندازهگیری دنیر
- ISO 5079 – استحکام تکالیاف
- ISO 1139 / ISO 1138 – ازدیاد طول
- ASTM D629 – تست روغن الیاف
آنالیز نخ پلیاستر POY
کاربردها:
- لباسهای ورزشی و کشباف
- پارچه رومبلی
- پرده و منسوجات خانگی
- خوراک کارخانجات تکسچرینگ (DTY و… )
اهداف آنالیز نخ POY:
- اندازهگیری دنیر و یکنواختی نخ
- سنجش استحکام، کشش و مدول
- اندازهگیری مقدار Finish (روغن سطحی نخ)
- بررسی عیوب سطحی و ویژگیهای نوری
تجهیزات مورد استفاده:
- Automatic Tensile Tester for Yarn → تست کشش نخ
- Titer Tester → دنیر
- ALFA Finish Analyzer → فینیش نخ
- DTI → تنش و رفتار کششی
- Color Difference Meter → رنگ و ΔE
- UV–Vis → شفافیت و کدورت
نمونه استانداردها:
- ASTM D3822 – تست کشش نخ
- ISO 2062 – استحکام نخ تکفیلامنت
- ASTM D3107 – مدول و رفتار کششی
- ASTM D629 – تست فینیش سطحی
- ISO 105-B02 – ثبات نوری
جمعبندی و چشمانداز توسعه
بررسی تاریخچه، خوراک، فرآیند تولید، سبد محصولات و سیستم آنالیز آزمایشگاهی پتروشیمی شهید تندگویان نشان میدهد که این مجتمع، هسته اصلی زنجیره پلیاستر کشور است.
تندگویان با در اختیار داشتن زنجیره کامل الیاف STAPLE و نخ POY → PTA → PET →پارازایلین و ظرفیت اسمی بیش از ۱٫۵ میلیون تن در سال، بخش عمده نیاز صنایع نساجی، بستهبندی، خودروسازی، پزشکی و فیلمسازی ایران را تأمین کرده و وابستگی کشور به واردات محصولات پلیاستری را بهطور چشمگیری کاهش داده است.
از منظر راهبردی، این مجتمع محصول سیاست توسعه شرکتهای تخصصی پتروشیمی در دهه ۱۳۷۰ بوده و با تکیه بر لایسنسهای معتبر اروپایی و آسیایی، امروز به یکی از مهمترین داراییهای هلدینگ خلیج فارس تبدیل شده است. قرارگیری در منطقه ویژه پتروشیمی بندر امام، دسترسی پایدار به خوراک از مجتمعهای بوعلی سینا، فنآوران و مروارید و تنوع خطوط تولید در دو فاز، انعطافپذیری و پایداری زنجیره تولید این مجتمع را تقویت کرده است.
در سطح فنی و آزمایشگاهی، بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته مانند HPLC، GC، ICP، AAS، UV–Vis، سیستمهای اندازهگیری رطوبت Karl Fischer، آنالایزرهای اندازه ذره و دستگاههای تخصصی تست الیاف و نخ، امکان تولید محصولات با کیفیتی همتراز استانداردهای بینالمللی را فراهم کرده است. این زیرساخت آزمایشگاهی، نهتنها تضمینکننده کیفیت محصولات جاری (PTA، PET، STAPLE، POY) است، بلکه زمینه توسعه گریدهای جدیدی همچون AUV-PET، C-PET، HF-PET، Low Melt PET و HV-PET را نیز بهعنوان پلیمرهای مهندسی پیشرفته فراهم میکند.
در جمعبندی میتوان گفت:
- پتروشیمی شهید تندگویان، بازیگر کلیدی در خودکفایی پلیاستری کشور است.
- این مجتمع با ترکیب ظرفیت تولید بالا، زنجیره فرایندی یکپارچه، سیستم آزمایشگاهی قدرتمند و رویکرد توسعهمحور، نقش مهمی در جلوگیری از خروج ارز و ایجاد ارزش افزوده از خوراکهای هیدروکربنی دارد.
در صورت تداوم نوسازی تجهیزات، توسعه گریدهای تخصصی و ارتقای بهرهوری، این مجتمع میتواند یکی از محورهای اصلی رشد صنایع پاییندستی و افزایش صادرات غیرنفتی ایران در حوزه پلیمر و پلیاستر باقی بماند.
منابع تکمیلی
- شرکت پتروشیمی شهید تندگویان (سهامی عام) – وبسایت رسمی: https://www.stpc.ir
- هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس (PGPIC): https://www.pgpipc.ir
- سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (Petzone): https://www.petzone.ir
- شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی (RIPI): https://www.ripi.ir
- کتاب «تاریخ پتروشیمی ایران» و «پتروشیمی امیرکبیر»
- کتابچه معرفی مجتمعهای پتروشیمی ایران ۱۴۰۱
- ASTM Standards for PET, PTA and Polyester
- ISO Standards related to Polyester Fibers
تجهیزات پیشنهادی شرکت آرتین آزما در حوزه آنالیز محصولات پتروشیمی
با توجه به اهمیت دقت، سرعت و قابلیت اطمینان در فرآیندهای آنالیز و کنترل کیفیت محصولات پتروشیمی، انتخاب تجهیزات آزمایشگاهی مناسب نقش کلیدی در بهینهسازی عملکرد آزمایشگاههای کنترل کیفیت (QC) دارد.
شرکت آرتین آزما مهر بهعنوان نماینده انحصاری برندهای معتبر بینالمللی در ایران، با بهرهگیری از دانش فنی و تجربه تخصصی در حوزه تجهیزات آنالیتیکال، مجموعهای از دستگاههای پیشرفته و سازگار با نیازهای صنایع پتروشیمی را پیشنهاد میدهد.
این تجهیزات با هدف افزایش دقت سنجش، کاهش خطاهای انسانی و تطبیق با استانداردهای بینالمللی (ASTM، ISO، EPA) انتخاب شدهاند. در ادامه، مهمترین ابزارهای پیشنهادی این شرکت معرفی میشوند:
برای آنالیز دقیق گازهای همراه، شناسایی ترکیبات فرار و تعیین ترکیب اجزای سبک و سنگین در محصولات مانند LPG، نفتا و رافینیت
دارای کاربرد گسترده در تعیین مقادیر فلزات سنگین (مانند Ni, Fe, Pb, Cu) در کاتالیستها، خوراکها و محصولات نهایی.
ابزاری دقیق برای سنجش میزان مواد آلی محلول در محصولات شیمیایی مانند اوره، ملامین و پسابهای صنعتی.
برای شناسایی گروههای عاملی و ساختارهای مولکولی ترکیبات آلی، بررسی خلوص و شناسایی ناخالصیها.
جهت اندازهگیری دقیق یون آمونیوم در محلولها و پایش کیفیت محصولات حاوی نیتروژن.
COD/BOD Analyzers
برای آنالیز اکسیژن مورد نیاز شیمیایی و زیستی در پسابها و محصولات جانبی، بهمنظور ارزیابی آلودگی زیستمحیطی.
دقیقترین روش برای سنجش رطوبت در نمونههای مایع و جامد، مطابق با استاندارد ASTM E203.
دستگاهی ضروری برای بررسی ایمنی ترکیبات اشتعالپذیر مانند بنزن، زایلینها و حلالها.
بهکارگیری این تجهیزات در آزمایشگاههای مجتمعهای پتروشیمی، بهویژه در مجموعههایی همچون پتروشیمی بوعلی سینا، موجب ارتقاء سطح اطمینان در کنترل کیفیت، افزایش دقت در نتایج آنالیز، و انطباق با الزامات صادراتی میگردد.
شرکت آرتین آزما مهر با ارائهی خدمات فنی، نصب، آموزش و پشتیبانی تخصصی، رویکردی جامع در تجهیز و بهینهسازی آزمایشگاههای کنترل کیفیت صنعت پتروشیمی ارائه میدهد.
